Για ακόμη μια φορά, καταπέλτης ο Προεδρός μας εναντίον του Χριστόφια. Τα λέει ξεκάθαρα και τον καλεί να άρει τις υποχωρήσεις του.
Ακολουθεί συνέντευξή του που δημοσιεύθηκε την Κυριακή 8/11/2009 στην εφημερίδα "Σημερινή".
«Δεν υπάρχει δισταγμός εξόδου από την Κυβέρνηση αν η διαπίστωση οριστικά και αμετάκλητα θα είναι ότι υπάρχει οριστική παραβίαση βασικών αρχών σε ό,τι αφορά την επιδίωξη λύσης του Κυπριακού», τονίζει σε συνέντευξή του στη «Σ» ο πρόεδρος της ΕΔΕΚ, Γιαννάκης Ομήρου.
Ο Γιαννάκης Ομήρου αναφέρεται σε παρεκκλίσεις από μέρους του Πρόεδρου της Δημοκρατίας τις οποίες, όπως αναφέρει, το κόμμα του εκτιμά καθημερινά σε ποιο βαθμό αυτές δημιουργούν μία κατάσταση χωρίς επιστροφή. «Αν η διαπίστωσή μας», τονίζει, «είναι ότι και οι παρελθούσες παρεκκλίσεις, αλλά και ενδεχόμενες μελλοντικές, είναι τέτοιες που να παραβιάζουν, τόσο το περιεχόμενο της επιστολής προς την ΕΔΕΚ (του Δημήτρη Χριστόφια προεκλογικά) όσο και το κοινό ανακοινωθέν (του Εθνικού Συμβουλίου), ασφαλώς η ΕΔΕΚ θα κληθεί να λάβει πολιτικές αποφάσεις». «Η ΕΔΕΚ», υπογραμμίζει, «δεν εισήλθε στην Κυβέρνηση για να παραμείνει κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες».
Έχετε καλέσει τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας να ζητήσει τη δημιουργία ειδικού κεφαλαίου για τους έποικους στις συνομιλίες. Πιστεύετε θα ήταν σωστό να εμπλακούμε σε μία διαδικασία, η οποία εκ των πραγμάτων προνοεί παραχωρήσεις και συμβιβασμούς σ’ ένα ζήτημα που ήδη δώσαμε χωρίς να πάρουμε;
Εμείς θεωρούμε ότι είναι μια παρέκκλιση η μονομερής πρόταση για παραμονή 50.000 εποίκων, ουσιαστικά πριν από την έναρξη των διαπραγματεύσεων.
Ως εκ τούτου, πιστεύουμε ότι ασφαλώς θα πρέπει να υπάρξει ειδικό κεφάλαιο συζήτησης του θέματος των εποίκων και η πρώτη απαίτηση της ε/κ πλευράς θα πρέπει να είναι ότι η Τουρκία θα πρέπει να αναγνωρίσει πως ο εποικισμός είναι έγκλημα πολέμου. Όταν υπάρξει αυτή η παραδοχή, τότε και μόνο θα μπορούμε να συζητήσουμε την παραμονή οποιουδήποτε αριθμού εποίκων στη βάση ανθρωπιστικών συμβάσεων. Πριν από αυτή την παραδοχή της Τουρκίας, δεν έπρεπε να υπάρξει η μονομερής αυτή παραχώρηση.
Πρόσφατα εκδηλώσατε και τη διαφωνία σας με την όλη φιλοσοφία του πάρε-δώσε. Πώς, όμως, θα βρεθούν οι συγκλίσεις χωρίς το πάρε-δώσε, από τη στιγμή που οι δύο συνομιλητές δεν συμφωνούν ουσιαστικά σε τίποτε;
Θεωρούμε ότι η είσοδος σε μία διαδικασία πάρε-δώσε θα συνιστά εμπαιγμό. Δεδομένου ότι οι τουρκικές προτάσεις στο εδαφικό, το περιουσιακό, στο θέμα της ασφάλειας και των εγγυήσεων και των εποίκων είναι εξοργιστικά προκλητικές και απαράδεκτες. Συνεπώς, η ε/κ πλευρά θα πρέπει να επιμείνει στην κατά προτεραιότητα συζήτηση αυτών των κορυφαίας σημασίας κεφαλαίων, για να διαφανεί η τουρκική αδιαλλαξία σε όλη της τη μεγαλοπρέπεια. Ποια είναι η βάση για να εισέλθουμε σε πάρε-δώσε; Δεν υπάρχουν τέτοια περιθώρια, γιατί η τουρκική πλευρά, αδηφάγος και άπληστη, επιδιώκει μόνο να παίρνει, όχι να δίνει.
Αναφερθήκατε στην ιεράρχηση των θεμάτων στις συνομιλίες. Είναι ένα θέμα που επανειλημμένως επαναφέρατε και εσείς και το ΔΗΚΟ. Δεν έχετε τη δυνατότητα να το θέσετε στην Κυβέρνηση, στο υψηλότερο επίπεδο, για παράδειγμα στο Εθνικό Συμβούλιο;
Υπήρξε μια τετραήμερη σύνοδος του Εθνικού Συμβουλίου, στην οποία κάθε πολιτική πλευρά κατέθεσε τις απόψεις της και στο τέλος υπήρξε ένα κοινό ανακοινωθέν. Η τήρηση των προνοιών αυτού του ανακοινωθέντος μπορεί να διαμορφώσει τις προϋποθέσεις για μια διεκδικητική διαπραγμάτευση και μπορεί να διασφαλίσει τις προϋποθέσεις για την επιδίωξη μιας λύσης, που να ανταποκρίνεται στα αιτήματα και τις επιδιώξεις του κυπριακού Ελληνισμού. Σε ό,τι αφορά την κατά προτεραιότητα συζήτηση αυτών των κεφαλαίων, η θέση του Προέδρου Χριστόφια ήταν ότι αυτά τα κεφάλαια θα συζητούνταν εκ των πραγμάτων στη δεύτερη φάση των διαπραγματεύσεων, δεδομένου ότι για τα υπόλοιπα κεφάλαια (διακυβέρνηση, Ε.Ε., οικονομία) έχουν ήδη γίνει αρκετές συζητήσεις. Διαπιστώνουμε ότι εξακολουθεί να συζητείται το θέμα της διακυβέρνησης. Άρχισε η συζήτηση του περιουσιακού και με βάση τα έγγραφα που έχουν κατατεθεί, η τουρκική πλευρά είναι εξοργιστικά προκλητική και απαράδεκτη, αφού υπάρχει άρνηση του δικαιώματος του νόμιμου ιδιοκτήτη, δυνάμει νομίμου τίτλου ιδιοκτησίας, να διαχειρίζεται και να διαθέτει την περιουσία του. Στο θέμα της ασφάλειας και των εγγυήσεων, θέση της τουρκικής πλευράς και κόκκινη γραμμή είναι ότι πρέπει να διατηρηθούν οι εγγυήσεις με μονομερές δικαίωμα στρατιωτικής επέμβασης της Τουρκίας και όχι μόνο αυτό αλλά επέκταση των εγγυητικών δικαιωμάτων και στα συνιστώντα κρατίδια και μάλιστα να εγγυώνται οι εγγυήτριες δυνάμεις την ανεξαρτησία, την κυριαρχία και τη συνταγματική τάξη των συνιστωσών πολιτειών! Ο ισχυρισμός για τους έποικους είναι ότι πρόκειται για «πολίτες» της «ΤΔΒΚ».
Να πέσουν οι μάσκες
Ο πρόεδρος της ΕΔΕΚ επιμένει ότι θα πρέπει να προχωρήσουμε σε μία αποκάλυψη της Τουρκίας διεθνώς και εντός Ε.Ε. για να μην επιτρέψουμε στην Τουρκία και την τ/κ ηγεσία «να συνεχίσουν αυτή την επικοινωνιακή επιχείρηση που αναπτύσσουν τους τελευταίους μήνες, με τον ισχυρισμό που προβάλλουν ότι ενδιαφέρονται για λύση το συντομότερο και μάλιστα σε πλαίσια χρονοδιαγραμμάτων και ότι η Τουρκία ευνοεί εξεύρεση λύσης μέσω αυτών των διαπραγματεύσεων». «Ακριβώς για να αποφύγουμε την ισόβαθμο επίρριψη ευθυνών όταν οι συνομιλίες οδηγηθούν σε αδιέξοδο, πρέπει να αποκαλύψουμε την αδιαλλαξία της Τουρκίας», τονίζει.
Γιατί δεν αποκαλύψαμε ακόμη την αδιαλλαξία της Τουρκίας και αφήσαμε την έκθεση προόδου να την χαϊδέψει, χωρίς ν’ ασκήσουμε τις πιέσεις μας και να ζητήσουμε να γραφτεί η αλήθεια;
Είμαι βέβαιος ότι μπορούσαν να γίνουν πολύ περισσότερα για τη διαμόρφωση του τελικού κειμένου. Όμως, οι αποφάσεις λαμβάνονται από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και εκεί είμαστε παρόντες. Το Δεκέμβριο, το Συμβούλιο θα κληθεί να ελέγξει κατά πόσον η Τουρκία έχει συμμορφωθεί με τις υποχρεώσεις που της έχουν ανατεθεί έναντι της Κυπριακής Δημοκρατίας. Η θέση μας είναι ότι θα πρέπει να υπάρξει μία συλλογική απόφαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Αυτή η απόφαση, πέραν της αποδοκιμασίας της συνεχιζόμενης άρνησης της Τουρκίας να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της, θα πρέπει περιλαμβάνει και επιπρόσθετες κυρώσεις. Δεν μπορεί η Τουρκία να περάσει αλώβητη τη διαδικασία, δεδομένου ότι ο Δεκέμβριος είναι μια καταληκτική ημερομηνία σε έναν οδικό χάρτη που ξεκίνησε από τον Δεκέμβριο του 2007 με τρία ορόσημα: Δεκέμβριος 2007, Δεκέμβριος 2008, Δεκέμβριος 2009. Συνεπώς, η Τουρκία θα πρέπει να πάρει το μήνυμα ότι η πορεία προς την Ευρωπαϊκή Ένωση δεν είναι α λα καρτ. Ό,τι ισχύει για όλες τις ευρωπαϊκές χώρες πρέπει να ισχύσει και για την Τουρκία. Αν παρ’ ελπίδα δεν επιτευχθεί συλλογική απόφαση, τότε η Κυπριακή Δημοκρατία, με βάση τα δικαιώματα που κέκτειται, μπορεί να πάρει και μονομερώς αποφάσεις για να αισθανθεί η Τουρκία το κόστος από τη συνεχιζόμενη στρεψοδικία της. Μπορούμε να πάρουμε μέτρα και να δώσουμε το μήνυμα ότι δεν θα επιτρέψουμε άνοιγμα κεφαλαίων στον ενταξιακό διάλογο Τουρκίας-Ε.Ε.
Οι παρεκκλίσεις
Η περιγραφή που δώσατε στις προτάσεις που καταθέτει η Τουρκία στο τραπέζι των συνομιλιών παραπέμπει στο Σχέδιο Ανάν και χειρότερα. Μήπως και η δική μας πλευρά προτείνει Σχέδιο Ανάν και χειρότερα;
Δεν μπορώ να πω ότι αυτά που έχουν κατατεθεί από την πλευρά μας στηρίζονται στο Σχέδιο Ανάν. Όμως, υπάρχουν σοβαρές αδυναμίες, όπως το κοινό ανακοινωθέν της 23ης Μαΐου, το οποίο μιλά για συνεταιρισμό δύο πολιτικά ίσων μερών/πολιτειών, κάτι που έγινε προσπάθεια και σε ένα βαθμό έχει επανορθωθεί με τη μη συμπερίληψη σε ψήφισμα του Συμβουλίου Ασφαλείας αυτής ακριβώς της πρόνοιας. Για μας είναι παρεκκλίσεις η αποδοχή της εκ περιτροπής προεδρίας, η πρόταση για σταθμισμένη ψήφο και η μονομερής παραχώρηση για την παραμονή 50.000 εποίκων. Θεωρούμε ότι αυτές οι παρεκκλίσεις πρέπει να επανορθωθούν.
Κόκκινες γραμμές
Αν η σταθμισμένη ψήφος και η εκ περιτροπής προεδρία δεν είναι κόκκινες γραμμές για την πλευρά μας, ποιες είναι τελικά οι κόκκινες γραμμές μας;
Στο κοινό ανακοινωθέν υπάρχει μία περιγραφή του ορθού περιεχομένου της λύσης για να είναι αποδεχτή. Η λύση πρέπει να είναι δημοκρατική και να στηρίζεται πάνω στην αρχή της πλειοψηφίας. Ένα σύνταγμα, για να λειτουργήσει και να αντέξει στη δοκιμασία του χρόνου, πρέπει να ανταποκρίνεται στα δημοκρατικά αισθήματα του λαού και της κοινωνίας. Όχι να είναι προϊόν τετελεσμένων γεγονότων, που δημιουργήθηκαν με τη βία και την παρανομία.
Στην περίπτωση της εκ περιτροπής προεδρίας, υπάρχει μία παραβίαση της δημοκρατικής αρχής της πλειοψηφίας, που είναι ο πυρήνας του νοήματος της δημοκρατίας. Εμείς δεν είμαστε εναντίον του κοινού εκλογικού καταλόγου. Αντιθέτως, τον υποστηρίζουμε, όπως και την κοινή ψηφοφορία και το δικαίωμα όλων των Κυπρίων να θέτουν υποψηφιότητα για τη θέση του Προέδρου της Δημοκρατίας. Πιστεύουμε ότι η πρόταση του Εθνικού Συμβουλίου του 1989 είναι μία ισορροπημένη και δημοκρατική πρόταση, που θα μπορούσε να επανακατατεθεί από την ελληνική κυπριακή πλευρά. Το ότι εισήχθη μια λογική εκλογής προέδρου σε βάση εθνοτική και φυλετική, θα αποτελέσει μακροχρόνια σημείο διχασμού και διαίρεσης. Δεν ξέρω καμιά άλλη χώρα στον κόσμο, καμιά άλλη ομοσπονδία, όπου εισάγεται εθνοτικό ή φυλετικό κριτήριο για την εκλογή στην προεδρία ή την πρωθυπουργία. Εγώ δεν θέλω να καθορίζω κόκκινες ή πράσινες ή κίτρινες γραμμές και κλισέ φρασεολογίες. Αυτή η πρόταση για την εκ περιτροπής συνιστά μία παραβίαση της δημοκρατικής αρχής, η οποία πρέπει να χαρακτηρίζει ένα σύγχρονο δημοκρατικό σύνταγμα. Η άποψή μου είναι ότι τυχόν υιοθέτησης αυτής της πρότασης θα δυναμιτίσει την όλη λειτουργία του συντάγματος και θα έχει ημερομηνία λήξης.
Ανθρώπινα δικαιώματα
Είναι ηθικά και πολιτικά σωστό να διαπραγματευόμαστε ανθρώπινα δικαιώματα, όπως το ένας άνθρωπος μία ψήφος;
Ασφαλώς όχι, δεν είναι θεμιτό, παρόλο που δεν μπορείς να αρνηθείς να υπάρξει μία διαπραγμάτευση. Πρέπει, όμως, να υπάρχουν οι αρχές. Π.χ. στο περιουσιακό θεωρώ ότι πραγματικά αν η τουρκική πλευρά δεν αποδεχθεί ότι τον πρώτο λόγο στη διάθεση και διαχείριση μίας ακίνητης περιουσίας έχει ο νόμιμος ιδιοκτήτης, είναι ανώφελο και αντινομικό να υπάρχει οποιαδήποτε συζήτηση για κατηγοριοποίηση περιουσιών. Καμία συμφωνία που θα παραβιάζει το ατομικό δικαίωμα της ιδιοκτησίας δεν μπορεί να συναντήσει κατάφαση νομιμότητας από τα ευρωπαϊκά δικαστήρια.
Πολιτικές αποφάσεις
Εάν αύριο στα πλαίσια συμβιβασμών και καλής θέλησης μπούμε σε μία διαδικασία που θα παραχωρήσουμε περιουσίες, χωρίσουμε τους πρόσφυγες σε κατηγορίες «ακαλλιέργητο χωράφι», «καλλιεργημένο χωράφι» κτλ και τους χειριστούμε αναλόγως, εσείς θα συνεχίσετε να προσφέρετε στήριξη σε αυτή τη διαδικασία;
Θέση της ΕΔΕΚ είναι πως δεν νοείται έκπτωση σε ό,τι αφορά το δικαίωμα του νόμιμου ιδιοκτήτη να διαχειρίζεται την περιουσία του ελεύθερα και ανεμπόδιστα, ασκώντας το δικαίωμα της κυριότητας. Επομένως, οποιαδήποτε προσπάθεια να υπάρξουν αυτής της μορφής οι διακρίσεις, οι κατηγορίες ή «κριτήρια», υπονομεύει και αχρηστεύει το δικαίωμα ιδιοκτησίας, όπως προστατεύεται από τον ευρωπαϊκό νομικό πολιτισμό. Συνεπώς, δεν θα πρέπει να μπούμε σε αυτή τη λογική.
Εάν στο τέλος της ημέρας, όμως, το σχέδιο παραβιάζει αυτές τις αρχές που έχετε απαριθμήσει, το λογικό είναι ότι η ΕΔΕΚ δεν θα το υποστηρίξει. Δεν θα θεωρείται συνυπεύθυνη, όμως, για τη στήριξη που έδινε στον Πρόεδρο Χριστόφια για να μας φέρει σε αυτό το σημείο;
Υπάρχει μία βασική αρχή ότι για να παρουσιαστεί οποιοδήποτε σχέδιο ενώπιον του λαού σε δημοψήφισμα πρέπει να προϋπάρξει συμφωνία. Θέλω να πιστεύω ότι ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δεν θα αποφασίσει μόνος του. Θεωρώ δεδομένο ότι προ της ύπαρξης της οποιασδήποτε συμφωνίας ή της συμφωνίας και σε οποιοδήποτε κεφάλαιο, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας θα διαβουλεύεται με τα μέλη του Εθνικού Συμβουλίου. Άρα, υπάρχουν περιθώρια χρονικά και ουσιαστικά για να εκφράσουμε τις θέσεις και τις διαφωνίες μας. Εάν, όμως, υπάρξει μία συμφωνία χωρίς να έχουμε λόγο στην προηγούμενη χρονική περίοδο για τα διάφορα κεφάλαια και υπάρξουν τέτοιες εκπτώσεις ή υποχωρήσεις, που κατά τη γνώμη μας θα υποθηκεύουν το μέλλον του κυπριακού Ελληνισμού και θα απειλούν την ύπαρξη της Κυπριακής Δημοκρατίας, μην έχετε καμία αμφιβολία ότι η ΕΔΕΚ θα κινηθεί κατά τρόπο που θα δώσει με σαφήνεια τα μηνύματά της προς κάθε κατεύθυνση.
Διαφωνείτε με την Κυβέρνηση σε ζητήματα που θεωρούνται υψίστης σημασίας, όπως ο Συνεταιρισμός για την Ειρήνη. Πώς καθορίζεται λειτουργική η συνεργασία μεταξύ διαφωνούντων σε κεφαλαιώδη ζητήματα;
Για τον ΣτΕ διαφωνούσαμε και με την προηγούμενη κυβέρνηση, στην οποία επίσης συμμετείχαμε. Δεν αναμένει κάποιος ότι σε μία κυβέρνηση συνασπισμού θα υπάρχει συμφωνία επί όλων των θεμάτων. Μεταξύ πρώτου και δεύτερου γύρου η ΕΔΕΚ στήριξε την υποψηφιότητα Χριστόφια στη βάση μίας επιστολής. Σε εκείνη την επιστολή υπάρχει μία διασφάλιση του ορθού περιεχομένου μιας λύσης του Κυπριακού, όπως επαναλήφθηκε και στο κοινό ανακοινωθέν. Είναι γεγονός ότι διαπιστώνουμε κάποιες παρεκκλίσεις και το κόμμα εκτιμά καθημερινά σε ποιο βαθμό αυτές οι παρεκκλίσεις δημιουργούν μία κατάσταση χωρίς επιστροφή. Εμείς θεωρούμε ότι δεν πρέπει οποιεσδήποτε προτάσεις κατατίθενται στη διαπραγμάτευση να δεσμεύουν οριστικά και τελεσίδικα την ε/κ πλευρά. Ούτως ή άλλως είναι αποδεκτό από πλευράς Η.Ε. ότι τίποτα δεν θεωρείται συμφωνηθέν αν δεν συμφωνηθούν όλα. Συνεπώς, υπάρχουν όλες οι δυνατότητες επανόρθωσης παρεκκλίσεων. Αν η διαπίστωσή μας είναι ότι και οι παρελθούσες παρεκκλίσεις, αλλά και ενδεχόμενες μελλοντικές, είναι τέτοιες που να παραβιάζουν, τόσο το περιεχόμενο της επιστολής προς την ΕΔΕΚ όσο και το κοινό ανακοινωθέν, ασφαλώς η ΕΔΕΚ θα κληθεί να λάβει πολιτικές αποφάσεις.
Η ΕΔΕΚ δεν εισήλθε στην Κυβέρνηση για να παραμείνει κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες. Θα το μελετήσουμε την κατάλληλη στιγμή.
Δεν υπάρχει δισταγμός εξόδου
Εάν θεωρείτε, δηλαδή, ότι οι αρχές σας θίγονται, δεν θα διστάσετε να φύγετε από το κυβερνητικό σχήμα.
Αυτό ίσχυε και επί προηγούμενης διακυβέρνησης, ισχύει και σε αυτήν. Θέλω να σας θυμίσω ότι η ΕΔΕΚ, για λόγους πολιτικής συνέπειας, αξιοπιστίας και φερεγγυότητας, δεν δίστασε να αποχωρήσει το 1998, όταν θεώρησε ότι η τότε απόφαση για τη μη έλευση των S300 στην Κύπρο παραβίαζε τα υπεσχημένα. Δεν υπάρχει δισταγμός εξόδου από την Κυβέρνηση αν η διαπίστωση οριστικά και αμετάκλητα θα είναι ότι υπάρχει οριστική παραβίαση βασικών αρχών σε ό,τι αφορά την επιδίωξη λύσης του Κυπριακού.
Συναντήσεις αρχηγών-Προέδρου
Στα ζητήματα εσωτερικής διακυβέρνησης η ΕΔΕΚ συναποφασίζει ή βρίσκεται προ τετελεσμένων;
Ουδέποτε διεκδικήσαμε μια λογική συναπόφασης, δεδομένου ότι δεν συνδιαμορφώσαμε το πρόγραμμα διακυβέρνησης του Δημήτρη Χριστόφια. Όμως, θα πρέπει να υπάρχει ενημέρωση εκ των προτέρων για τα μείζονος σημασίας θέματα. Είναι γι’ αυτό που έχουμε εισηγηθεί, και δυστυχώς δεν έχει υλοποιηθεί ακόμη, κάποιες περιοδικές συναντήσεις των αρχηγών των συνεργαζομένων κομμάτων με τον Πρόεδρο, ώστε να μας δίνεται η δυνατότητα έκφρασης απόψεων, προ της υλοποίησης κυβερνητικών αποφάσεων.
Είναι γεγονός ότι οι υπουργοί κεχωρισμένα μας επισκέπτονται και μας ενημερώνουν. Όμως, η δική μας πρόταση, χωρίς να μπαίνουμε στη διαδικασία κομματικής κηδεμονίας του Προέδρου, βασίζεται στην πεποίθηση ότι θα είναι χρήσιμο και θα διαφυλάσσει από αχρείαστες δημόσιες αντιπαραθέσεις, μία περιοδική συνάντηση του Προέδρου της Δημοκρατίας με τους αρχηγούς των κομμάτων που μετέχουν στο κυβερνητικό σχήμα, για να υπάρχει ανταλλαγή απόψεων προ της λήψης μεγάλων αποφάσεων.
Στοχευμένα οικονομικά μέτρα
Πώς θα αξιολογούσατε τη μέχρι τώρα εφαρμογή του προεκλογικού προγράμματος Χριστόφια;
Για να είμαστε δίκαιοι, αυτή η Κυβέρνηση ανέλαβε την εξουσία στη δίνη μίας παγκόσμιας οικονομικής κρίσης. Με δεδομένη τη δομή της κυπριακής οικονομίας, η οποία στηρίζεται κυρίως στον τουρισμό, τις υπηρεσίες και την κατασκευαστική βιομηχανία υπέστη ένα σοβαρό πλήγμα. Έτσι οι όποιες καθυστερήσεις υπάρχουν προς την υλοποίηση του προεκλογικού προγράμματος, όπου υπάρχουν δαπάνες, είναι φανερό ότι υπάρχει επίδραση αυτής της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης. Παρόλα αυτά, νομίζω ότι έχει παράξει θετικό έργο αυτή η Κυβέρνηση, που δεν πρέπει να παραγνωρίζεται. Επέδειξε κοινωνική ευαισθησία, έδωσε κοινωνικές παροχές, παρόλο που εμείς πιστεύουμε ότι ήταν λάθος ότι οι κοινωνικές παροχές δοθήκαν σε πλούσιους και φτωχούς. Θα πρέπει να είναι στοχευμένες και θα πρέπει να εκφράσω την ικανοποίησή μου για τις διαβεβαιώσεις που δίνονται από τον Υπουργό Οικονομικών ότι οποιεσδήποτε νέες κοινωνικές παροχές θα είναι επικεντρωμένες προς εκείνα τα στρώματα του λαού που πράγματι έχουν ανάγκη.
Η κυπριακή οικονομία τίθεται υπό επιτήρηση. Ποιες κινήσεις πρέπει να γίνουν, ώστε να μην είμαστε υπό επιτήρηση και τα επόμενα τρίμηνα;
Είναι γεγονός ότι υπάρχει αυτός ο κίνδυνος, με βάση τις προβλέψεις των αρμοδίων οργάνων της Ε.Ε. Χρειάζεται δημοσιονομική εξυγίανση και νοικοκύρεμα των δημοσιονομικών δαπανών. Επίσης χρειάζεται περιστολή του σπάταλου κράτους, της σπάταλης δημόσιας υπηρεσίας. Πρέπει να καταπολεμήσουμε τη φοροαπαλλαγή και τη φοροδιαφυγή. Να φορολογηθεί ο πλούτος. Χρειάζεται να υπάρχει έλεγχος σε οποιεσδήποτε νέες προσλήψεις στη δημόσια υπηρεσία και ίσως ένα πάγωμα των προσλήψεων για μια ορισμένη χρονική περίοδο. Θεωρώ ότι το να τηρούμε τα κριτήρια που καθορίζει η Ε.Ε. ως προς τους δημοσιονομικούς δείκτες δεν είναι μόνο μία προστασία της υγείας της οικονομίας, αλλά αποτελεί και στοιχείο πολιτικής αξιοπιστίας για την Κυπριακή Δημοκρατία, την οποία χρειαζόμαστε απαραίτητα για τους χειρισμούς στην εθνική μας υπόθεση.
Ο Γιώργος, το κόμμα και το Ενιαίο Αμυντικό Δόγμα
Το 2004 ο Γιώργος Παπανδρέου και αρκετά από τα στελέχη της νέας ελληνικής κυβέρνησης έσπευσαν να υποστηρίξουν το Σχέδιο Ανάν, με το οποίο εσείς διαφωνούσατε. Πιστεύετε ότι τώρα, με την ανάληψη της εξουσίας από τον κ. Παπανδρέου, θα ασκηθούν στην ΕΔΕΚ πιέσεις για αποδοχή ενός ενδεχομένως κακού σχεδίου;
Οι σχέσεις ΠΑΣΟΚ-ΕΔΕΚ δεν είναι σχέσεις πιέσεων εκατέρωθεν. Πάνε πολύ βαθιά στο χρόνο, από την εποχή του αντιχουντικού αγώνα, όταν Ανδρέας Παπανδρέου και Βάσος Λυσσαρίδης συντονίζονταν για την ανατροπή της χούντας, και για την υπεράσπιση της ακεραιότητας, της ανεξαρτησίας και της κυριαρχίας της Κυπριακής Δημοκρατίας. Απ’ εκεί και πέρα το ΠΑΣΟΚ το 2004 είναι γεγονός ότι πήρε αυτή την απόφαση. Ουδεμία προσπάθεια καταβλήθηκε να υποδειχθεί στον κυπριακό λαό τι θα πράξει και ούτε προς την ΕΔΕΚ. Εν πάση περιπτώσει, από τότε ο Γιώργος Παπανδρέου είχε δηλώσει ότι θα ήταν αποδεχτή όποια ετυμηγορία του κυπριακού λαού. Θεωρούμε ότι με την επίσκεψή του στην Κύπρο έδωσε το στίγμα των ειλικρινών προθέσεων της ελληνικής κυβέρνησης να το πράξει.
Είπατε ότι οι σχέσεις σας φτάνουν στα βάθη του χρόνου. Μήπως τώρα είναι η εποχή που διακρίνονται οι έντονες διαφωνίες; Π.χ. το ΠΑΣΟΚ είναι κάθετα κατηγορηματικό εναντίον του ενδεχομένου ειδικής σχέσης Τουρκίας-Ε.Ε. Η ΕΔΕΚ το συζητά. Η ΕΔΕΚ δεν θέλει να εναντιώνεται η Κυπριακή Δημοκρατία στον γαλλογερμανικό άξονα.
Δεν νομίζω ότι το ΠΑΣΟΚ είναι σε σύγκρουση με τον γαλλογερμανικό άξονα. Σέβεται τις απόψεις του. Μην ξεχνάτε ότι είναι διαχρονική, εθνική στρατηγική Κύπρου και Ελλάδας ότι δεν τοποθετούμαστε αρνητικά στην ένταξη της Τουρκίας, νοουμένου ότι θα εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της έναντι της Κυπριακής Δημοκρατίας. Αυτή είναι η θέση και του ΠΑΣΟΚ και της ΕΔΕΚ. Απλώς εμείς πρόσθετα λέμε ότι θα πρέπει να αξιοποιούμε τη στάση και της Γαλλίας και της Γερμανίας και της Αυστρίας για να θέτουν, ακόμα και σε περίπτωση ειδικής σχέσης, προϋποθέσεις που έχουν σχέση με το κυπριακό πρόβλημα.
Ο κ. Παπανδρέου είχε μιλήσει για νέο οδικό χάρτη και άναψε φωτιές γιατί δεν ήταν ξεκάθαρος. Η δική σας πάγια θέση είναι ότι εάν τον Δεκέμβρη η Τουρκία δεν έχει εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της, δεν θα περάσει αλώβητη και θα πρέπει να παγώσουν κεφάλαια. Δεν εντοπίζεται διαφωνία εδώ;
Δεν είμαστε εναντίον οδικού χάρτη που θα αποφασισθεί μετά τη διαδικασία του Δεκεμβρίου. Αν οδικός χάρτης σημαίνει παράταση στην αξιολόγηση της Τουρκίας, ασφαλώς διαφωνούμε, γιατί υπάρχει η καταληκτική ημερομηνία του Δεκεμβρίου του 2009. Είναι προς συζήτηση πώς η Ε.Ε. θα χειριστεί μετά την Τουρκία για να της καθορίσει κάποια χρονικά ορόσημα για την εκπλήρωση των υποχρεώσεών της και αν δεν εκπληρωθούν να πίπτει ο πέλεκυς κυρώσεων. Θεωρούμε άκαιρο να συζητούμε αυτή τη στιγμή τον οδικό χάρτη και ο Γιώργος Παπανδρέου το ξεκαθάρισε με την επίσκεψή του στην Κύπρο. Αυτή τη στιγμή δεν γίνεται συζήτηση για νέο οδικό χάρτη, αλλά για το Δεκέμβριο.
Με την κατάργηση, ουσιαστικά, των κοινών ασκήσεων Ελλάδας-Κύπρου, έχουμε θάψει το Ενιαίο Αμυντικό Δόγμα;
Όπως ξέρετε εμείς διαφωνήσαμε μέχρι τώρα, από την εποχή διακυβέρνησης Κληρίδη. Είναι κυριαρχικό δικαίωμα της Κυπριακής Δημοκρατίας να συνεργάζεται αμυντικά με την Ελλάδα, η οποία έχει και συμβατικές υποχρεώσεις έναντι της Κυπριακής Δημοκρατίας. Η επίσημη δήλωση και από πλευράς Ελλάδας και Κύπρου ότι το δόγμα του ενιαίου αμυντικού χώρου, με τη μορφή μίας στενής συνεργασίας δύο κυριάρχων κρατών, εξακολουθεί να ισχύει. Αυτό δεν μας ικανοποιεί. Ότι υπάρχει σύζευξη επιχειρησιακή των κυπριακών και ελληνικών ενόπλων δυνάμεων, είναι αληθές. Ότι γίνονται ασκήσεις επί χάρτου, είναι αληθές. Όμως, νομίζω ότι τίποτα δεν μπορεί να αντικαταστήσει τη ζώσα σύζευξη μεταξύ των ελληνικών και κυπριακών ενόπλων δυνάμεων. Έχει υποβαθμιστεί τα τελευταία επτά-οκτώ χρόνια το Ενιαίο Αμυντικό Δόγμα όπως ίσχυε από το 1993. Είναι ένα θέμα ανοιχτό, που θα συζητήσω με την ελληνική κυβέρνηση, γιατί πιστεύω ειλικρινά ότι η αμυντική επάρκεια θα πρέπει να είναι κορυφαία παράμετρος της εθνικής μας στρατηγικής, ενισχύοντας και τη διαπραγματευτική μας ικανότητα όσο συνεχίζεται η τουρκική κατοχή. Όσο η τουρκική κατοχή είναι παρούσα, η αμυντική επάρκεια των κυπριακών δυνάμεων σε συνεργασία με την Ελλάδα πρέπει να είναι μεγάλη προτεραιότητα.
